tokonoma

tokonoma

De verenigings tokonoma zoals die tijdens de bijeenkomsten te bewonderen valt.

 

 

lid worden

Deze kunstvoorwerpen kregen een ereplaats in huis; zij moesten een blikvanger zijn. Daartoe ontstond een soort alkoof, een open uitstalkast in een nis, de tokonoma. Aan de achterwand van de nis werd de oprolbare prent, ook wel boekrolprent of scroll genoemd, opgehangen. De scroll was aanvankelijk het belangrijkste voorwerp in de tokonoma. De schildering verwees naar het seizoen of kon een landschap afbeelden, maar kon ook vervangen worden door het kalligraferen van een paar wijze woorden. De prent hing nooit in het midden. Op de verhoogde vloer van de nis werd, als een accent, een lage tafel geplaatst met erop een kandelaar, een vaas, een bloemstuk of een bonsai. Ieder traditioneel huis in Japan heeft een tokonoma. Maar ook in moderne huizen is de tokonoma een geliefde plek om bij te zitten en even tot rust te komen. Tegenwoordig kennen wij de tokonoma als een plaats bij uitstek om een mooie bonsai te showen.

De boom op een tafel heeft bij ons bonsai-liefhebbers de ereplaats gekregen, terwijl de belangrijkheid van de scroll minder is geworden. Behalve dat de bonsai begeleidt wordt door een prent, dient er nog een accessoire aanwezig te zijn in de tokonoma. Dit kan een accentplant zijn, of een kijksteen (suiseki) of een klein voorwerp als een beeldje. De afbeelding op de scroll en de aard van het accent verwijzen nog steeds naar het seizoen en de leefomgeving van de boom. De boom wordt niet in het midden van de tokonoma geplaatst, maar afhankelijk van de groeirichting iets uit het midden. Wijst de hoofdtak van de boom naar links, dan wordt de boom iets rechts van het midden neergezet; zo ontstaat links van de boom meer ruimte. De scroll wordt vervolgens aan de linkerkant van de achterwand opgehangen. De afbeelding op de prent moet hierbij wel naar de boom wijzen. Tenslotte wordt het accent zo geplaatst, dat deze een driehoek vormt met de bonsai en de scroll. Als bonsaivereniging hebben wij twee verplaatsbare tokonoma's, waarin iedere maand weer een boom volgens bovengenoemde regels geplaatst wordt. Dit inrichten van een tokonoma is, zoals ieder inmiddels zal begrijpen, nog een hele kunst; maar bonsai is toch kunst?

terug

accent en scroll

accentplantje en scroll

 

 

 

suiseki

suiseki